Augustin Palokaj: BE-ja është vetëm një vëzhgues, jo një aktor në dramën në Siri

Perëndimi mund të ketë luajtur një rol të vogël në përmbysjen e Bashar al-Assad vetëm duke ndikuar në dobësimin e regjimit të tij nëpërmjet viteve të sanksioneve dhe jo nëpërmjet ndonjë angazhimi aktiv diplomatik ose ushtarak. Mënyra dramatike dhe shpejtësia marramendëse me të cilën rebelët morën pushtetin në Siri, befasuan edhe BE-në.

Zyrtarët e saj reaguan pak a shumë sikur të ishin komentues dhe vëzhgues të pavarur sesa si do të reagonte një fuqi e madhe politike në botë. Në kohët kur BE-ja kishte ambicie, në raste të tilla do të thirreshin takime të jashtëzakonshme të të paktën ministrave të jashtëm dhe ndoshta edhe samite liderësh për të diskutuar ato zhvillime dhe pasojat që do të kenë për BE-në dhe rendin botëror.

Por tani mjafton që disa zyrtarë të lartë të bëjnë postime në rrjetet sociale, postime që nuk ndryshojnë nga ato të qytetarëve të thjeshtë. Kështu, zyrtarët e BE-së u gëzuan edhe për rënien e diktaturës së tmerrshme të Asadit, kërkuan respektimin e të drejtave të pakicave dhe shprehën gatishmërinë e tyre për të ndihmuar në rindërtimin e vendit.

Nga ana tjetër, vendet e tjera po merren më shumë me të ardhmen e Sirisë. Rolin kryesor po e merr Turqia, e cila përveçse një vend fqinj që mban barrën më të madhe të strehimit të refugjatëve nga Siria, ka edhe interesat e veta në këtë vend. Nga ana tjetër, ata që deri dje ishin garantuesit e regjimit të Asadit, Rusia dhe Irani, po dalin me deklarata shumë të matura që sugjerojnë se do të jenë të interesuar të kenë marrëdhënie të mira edhe nëse do të jenë në pushtet pas Asadit. Sepse Irani dhe Rusia kanë investuar shumë në Siri dhe tani ata do të duan të mbrojnë investimet e tyre sa më shumë që të jetë e mundur.

Në pamje të parë, Irani dhe Rusia duken si humbës në fitoren e rebelëve në Siri. Por ditët në vijim do të na tregojnë se si do të zhvillohen gjërat në këtë vend të vuajtur që dëshiron lirinë dhe demokracinë. Nuk mund të dihet tani nëse ndihma e Rusisë dhe Iranit për Asadin ka munguar për shkak të pamundësisë së Iranit dhe Rusisë për t'i ndihmuar ata apo ka pasur ndonjë skenar të përgatitur më herët.

Por as që mund të thuhet se ata që janë fituesit sot në Siri do të garantojnë sigurinë dhe demokracinë sipas standardeve perëndimore. Rënia e diktaturave në vendet e tjera të Lindjes së Mesme, nga Libia, Iraku, Tunizia në Egjipt, kanë dëshmuar se sa e vështirë është të ndërtohet demokracia pas diktaturës. Dhe duket se Perëndimi nuk është më i interesuar të promovojë vlerat e lirisë dhe demokracisë në mbarë botën.

SHBA ka bërë të ditur se promovimi i vlerave të lirisë dhe demokracisë nuk është më prioritet në politikën e jashtme. Dhe kjo nuk ka të bëjë me Donald Trump. Ishte Joseph Biden ai që e tërhoqi Amerikën tërësisht nga Afganistani, duke i lënë njerëzit e atij vendi në mëshirën e talebanëve. Qindra miliarda dollarë të shpenzuara, dhjetëra vite angazhim ushtarak dhe civil në edukimin e popullit afgan për vlerat e demokracisë, u shembën brenda një dite.

Dhe kur SHBA u tërhoqën nga Afganistani, evropianët nuk kishin zgjidhje tjetër veçse të tërhiqeshin në të njëjtën kohë. Sepse BE-ja as sot nuk ka fuqi të angazhohet në ndonjë vend të rrezikshëm pa Amerikën. Nuk është në gjendje as të mbrohet sot pa llogaritur Amerikën. Pas kësaj, evropianët vazhduan të kujdeseshin për të drejtat e njeriut në Afganistan, por këtë e bëjnë vetëm duke lëshuar deklarata, apo postime në rrjetet sociale, përmes të cilave ftojnë regjimin taleban që të mos tregohet shumë i ashpër ndaj grave dhe vajzave që guxojnë t'i pyesin. për të shkuar në shkolla.       

Rënia e Asadit në Siri dhe ajo që do të pasojë tani do të dëshmojë reduktimin e madh të ndikimit të Perëndimit në botë. SHBA nuk do të jetë më një faktor aktiv në botë, përveç në disa vende ku sheh interesat e saj jetike. Edhe kështu, BE-ja për një kohë të gjatë nuk ka ndonjë rol të rëndësishëm në skenën globale. Por BE-ja është atje për të paguar çmimin.

Prandaj, interesi më i madh i BE-së do të jetë që të mos ketë valë të reja emigrantësh në Evropë dhe, në rastin më të mirë, të kthehen disa që tashmë janë strehuar në Evropë. Se sa BE ka qenë e vetëdijshme për atë që po prodhohej në Siri, ilustrohet më së miri nga besimi i shprehur vetëm pak javë më parë se shumë refugjatë nga ky vend që ndodhen në Evropë tani mund të kthehen sepse Siria është e sigurt. Me "sigurt" nënkuptuan stabilitetin e regjimit të Asadit. 

Duket se kohët kur Perëndimi ndihmon popujt që duan të çlirohen nga diktaturat dhe të bëhen demokraci kanë kaluar. Por rënia e Asadit dëshmon se edhe diktaturat nuk mund të llogarisin më në mbrojtjen nga vendet antiperëndimore si Rusia dhe Irani.

Siria pas Asadit tani do të jetë një provë për të parë nëse një përmbysje e brendshme e një diktature mund të pasohet nga paqja, stabiliteti dhe rindërtimi i një shoqërie dhe shteti. Së pari, fqinjët e Sirisë, veçanërisht Turqia dhe Jordania, do të përfitojnë nga një tranzicion paqësor në Siri, dhe më pas Evropa dhe bota.

Një kaos në të cilin Siria pas Asadit mund të hyjë, me ose pa ndikim të huaj, do të paraqesë një rrezik edhe më të madh për rajonin tashmë të trazuar, por edhe për Evropën, e cila gjithmonë paguan çmimin. Dhe në diskutimet për të ardhmen e Sirisë, përveç konferencës së donatorëve, tashmë duket se BE-ja nuk do të ketë ndonjë rol të rëndësishëm. Ajo do të jetë më e vëmendshme ndaj asaj që do të bëjnë të tjerët./Koha

TAG:
• SHBA
• Bashkimi Europian
• Bashar al-Assad
• Siri

Sondazhi i ditës:

5 vite nga krijimi i SPAK, jeni të kënaqur me punën e bërë?

• Po

  63.1%

• Jo

  17.7%

• Duhet më shumë

  19.2%

Vota total: 1464

Votat totale janë unike

• Sondazhi i ditës:

  5 vite nga krijimi i SPAK, jeni të kënaqur me punën e bërë?

  Po Jo Duhet më shumë